هیدروکسی اسید ها به سه دسته عمومی تقسیم می شوند :
اولین دسته: آلفا هیدروکسی اسید ها (AHA )
دومین دسته :(PHA) پلی هیدروکسی اسید ها مانند گلوکونولاکتون و لاکتوبیونیک اسید استفاده میشوند،
سومین دسته: (BHA) بتا هیدروکسی اسیدها هستند.
منابع هیدروکسی اسیدها :
مهم ترین منابع غذایی آلفاهیدروکسی اسیدها :
نیشکر (گلایکولیک اسید)، شیر (اسید لاکتیک)، سیب و گلابی (مالیک اسید)، مرکبات (اسید سیتریک)،
شراب انگور (تارتاریک اسید)، بادام تلخ (ماندلیک اسید)، گندم، جو و چاودار (آزلائیک اسید)، قارچ (کوجیک اسید)،
- مالئیک اسید (سیب و گلابی)
مالئیک اسید به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها مانند سیب وجود دارد. این آلفا هیدروکسی اسید به کوچک شدن منافذ پوست کمک می کند، خطوط ریز آن را کاهش می دهد، با لایه برداری پوست رنگ و بافت را بهبود می بخشد و به رفع تیرگی های پوست کمک می کند.
معمولا در محصولات ضدجوش استفاده می شود. مالیک اسید در درصدهای بالا میتواند لایه برداری از پوست انجام دهد.
- سیتریک اسید (پرتفال و لیمو)
مزه ترشی دارد. سیتریک اسید با درصدهای بالا می تواند بعنوان لایه بردار عمل کند و در درصدهای پایین بعنوان یک نگهدارنده در محصولات استفاده می شود. اسید سیتریک به اندازه گلایکولیک اسید و لاکتیک اسید اثربخشی ندارد.
- تارتاریک اسید:(انگور، مرکبات و موز)
یک لایه بردار خفیف است. این اسید در درصدهای پایین بعنوان ضدباکتری در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می شود.
تارتاریک اسید از انگور به دست می آید و برای لایه برداری پوست و تحریک تولید کلاژن مؤثر است. این اسید به کاهش خطوط و چین و چروک پوست کمک می کند و باعث تحریک تولید کلاژن می شود تا پوست ظاهری سفت تر داشته باشد.
- هیالورونیک اسید:
هیالورونیک اسید جدیدترین کشف در دنیای محصولات زیبایی است. با وجود آنکه اغلب اسیدها باعث خشکی پوست می شوند، هیالورونیک اسید پوست را حقیقتا آبرسانی می کند. این اسید قابلیت آن را دارد تا هزار برابر وزن خود آب جذب کند، خطوط ریز و چین و چروک ها را پر کند و پوست را عمیقا مرطوب کند.
- آسکوربیک اسید:
آسکوربیک اسید که با عنوان ویتامین سی هم شناخته می شود، این عنصر آنتی اکسیدان قادر است اثر رادیکال های آزادی که باعث تشدید پیری می شوند را خنثی کند، خطوط ریز پوست را کاهش دهد و رنگ پوست را روشن کند. پزشکان معتقدند محصولات حاوی این اسید ارزش هزینه کردن را دارند. ویتامین سی برای همه ی انواع پوست مفید است. به خاطر داشته باشید باید به دنبال محصولاتی باشید که بسته بندی تیره رنگ دارند چون آسکوربیک اسید در معرض آفتاب فاسد می شود.
- آزلائیک اسید: (گندم، جو و چاودار) (آکنه ولگاریس ملایم تا متوسط، رزاسه و هایپرپیگمنتیشن)
آزلائیک اسید یک لایه بردار ملایم است که برای درمان آکنه، بیماری رزاسه (نوعی مشکل پوستی همراه با قرمزی آن)، هایپرپیگمنتیشن و ملاسما موثر است. این ماده خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد کراتینیزه شدن دارد. ویژگی های آنتی اکسیدانی و لایه برداری آن در صاف کردن پوست و یکنواخت کردن رنگ آن، جالب توجه است. خشکی، تحریک و خارش، مور مور و سوزن سوزن شدن پوست از عوارض جانبی این ترکیب است که معمولا چند روز پس از اولین استفاده، از بین می روند.
آزلائیک اسید، یکی از اصلی ترین روش های مبارزه با آکنه بوده است. آزلائیک اسید، منافذ پوست را تمیز نگه می دارد، باکتری های مضر را از بین می برد و التهاب را کاهش می دهد. عوارض جانبی کمی دارد، علاوه بر درمان آکنه، خاصیت روشن کنندگی پوست نیز دارد که برای محو کردن جای جوش یا هیپرپیگمانتسیون بعد از التهاب مفید است.
آزلاییک اسید با قابلیت کاهش التهاب، انتخاب مناسبی برای مشکلات پوستی مانند روزاسه (آکنه ی دوران بزرگسالی به شکل التهاب مزمن پوست صورت) است. این عنصر آنتی باکتریال برای تمیز شدن منافذ پوستی هم مفید است و قادر است آکنه را به خوبی درمان کند. آزلاییک اسید برای همه ی انواع پوست مناسب است.
آزلائیک اسید با کاهش تولید ملانین (رنگدانه طبیعی مسئول ایجاد رنگ پوست)، قادر به کم کردن لکه های تیره پوست است. این ماده یک ترکیب ضد کراتینیزه نیز هست. به این معنی که رشد کراتین (پروتئین پوست، مو و ناخن) را مهار کرده و از تولید سلول های مرده پوست که باعث شکستگی آن می شوند، جلوگیری می کند. همچنین با خواص ضد باکتری و ضد التهابی خود باعث کاهش التهاب، سوزش و قرمزی ناشی از آسیب ها و بیماری رزاسه می شود.
آزلاییک اسید با قابلیت کاهش التهاب، انتخاب مناسبی برای مشکلات پوستی مانند روزاسه (آکنه ی دوران بزرگسالی به شکل التهاب مزمن پوست صورت) است. این عنصر آنتی باکتریال برای تمیز شدن منافذ پوستی هم مفید است و قادر است آکنه را به خوبی درمان کند. آزلاییک اسید برای همه ی انواع پوست مناسب است.
· ضد کراتینیزه:
به این معنا که تولید کراتین را کاهش می دهد. کراتین پروتئینی است که سبوم تولید می کند. سبوم منافذ پوست را مسدود می کند و باعث تولید سلول های مرده و جوش می شود.
- آنتی اکسیدانی:
با خنثی کردن رادیکال های آزاد، به مبارزه با پیری کرونولوژی ( افزایش سن تقویمی) می پردازد. رادیکال های آزاد باعث آسیب سلولی و ایجاد چین و چروک، خطوط ریز و شل شدن پوست می شوند.
· ضد التهاب:
به کاهش قرمزی و التهاب ناشی از آکنه و رزاسه کمک می کند.
· ضد باکتری:
محدود کردن رشد باکتری های مولد آکنه (Propionibacterium acnes) و باکتری های ایجادکننده رزاسه.
· جلوگیری از تولید تیروزیناز:
تیروزیناز آنزیمی است که باعث افزایش تجمع رنگدانه در بافت و در نهایت ایجاد لکه های تیره و ملاسما می شود. با کاهش میزان تیروزیناز، سنتز ملانین هم کم می شود. این مساله منجر به توقف تجمع سلول های تغییر رنگ داده شده گردیده و از ایجاد لکه های تیره جلوگیری می کند.
· لایه برداری:
به حذف سلول های مرده پوست و باز شدن منافذ کمک می کند. از این گذشته، راه را برای ایجاد سلول های جدید باز کرده و باعث یکنواخت تر شدن رنگ پوست می شود.
چه کسانی باید از مصرف آزلائیک اسید خودداری کنند؟
افراد دارای حساسیت به پروپیلن گلیکول (نوعی الکل مورد استفاده در محصولات مراقبتی) یا آزلائیک اسید. با وجود اینکه هیچ مدرکی مبنی بر انتقال این ترکیب از طریق شیر مادر به نوزاد و یا آسیب وی وجود ندارد، بهتر است پیش از مصرف در صورت شیردهی و نیز بارداری یا احتمال آن، با پزشک خود مشورت نمایید. مبتلایان به آسم و افراد مستعد سرماخوردگی نیز باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.
ایمنی و عوارض جانبی آزلائیک اسید:
به نظر می رسد آزلائیک اسید عوارض جانبی خفیفی دارد. با این حال می تواند (به ویژه در اولین مرتبه استفاده) باعث ایجاد ناراحتی های پوستی شود. حساسیت، خشکی، مور مور و سوزن سوزن شدن، سوزش، قرمز یا پوسته پوسته شدن که معمولا در محل استفاده رخ می دهد، از جمله اثرات جانبی این ترکیب است. نگران نباشید: علائم گفته شده، پس از چند روز فروکش خواهند کرد.
افرادی با پوست حساس، مبتلا به رزاسه و مستعد اگزما، باید ۲ تا ۳ روز یکبار از آن استفاده کنند. از بین فوم، کرم و ژل، مشخص شده عوارض جانبی فوم حاوی ۱۵ درصد آزلائیک اسید، کمتر از ژل ۱۵ درصدی و کرم ۲۰ درصدی بوده است.
عوارض جدی تر شامل: پوسته شدن، تاول، تورم، کهیر، خارش، سفتی مفاصل، تب یا مشکل تنفسی است. در افرادی با پوست تیره تر منجر به هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب می شود. در این افراد ملانین بیشتری تولید می‌شود. اما این اسید می تواند اثری متضاد داشته باشد. التهاب پوست منجر به کاهش شدید ملانین شده و بخش های تیره آن، روشن تر می شود. در صورت مشاهده این علائم و یا هر اثر کمتر متداولی، مصرف محصول را قطع کرده و فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
برهمکنش ها (فعل و انفعالات):
آزلائیک اسید با توجه به ماهیت ملایمی که دارد می تواند با کمترین عوارض، با بسیاری از محصولات موضعی دیگر از جمله رتینوئیدها، آلفا هیدروکسی اسیدها و ویتامین ث ترکیب شود. در بعضی موارد این اسید باعث حساسیت پوست می شود. بنابراین توصیه بر این است که از مصرف شوینده ها یا تونرهای الکلی و عوامل پیلینگ، خودداری کنید.
- اولئیک اسید:
اولئیک اسید فراوان ترین اسید چرب موجود در بافت بدن انسان است. این اسید در بسیاری از چربی ها و روغن های حیوانی و گیاهی هم یافت می شود. اولئیک اسید برای مرطوب ساختن پوست و تسکین مشکلات آن مثل اگزما، روزاسه و پسوریازیس بسیار مؤثر است. اما این اسید منافذ پوست را مسدود می کند و ممکن است آکنه را تشدید کند، بنابراین برای پوست های مستعد آکنه مناسب نیست.
- لینولئیک اسید:
این اسید امگا شش خواص ضد التهابی و انقباضی دارد. مقدار کمی لینولئیک اسید در چربی پوست کسانی که آکنه دارند وجود دارد و پژوهش ها نشان داده است استفاده از لینولئیک اسید آزاد میزان کومدون ها (جوش های زیر پوستی) را کاهش می دهد، به همین دلیل تصور می شود لینولئیک اسید احتمالا آکنه را بهبود می بخشد.
- لیپوئیک اسید:
لیپوئیک اسید به مرمت و احیاء سلول های پوست کمک می کند و به پوست ظاهری جوان تر و سفت تر می دهد. این اسید پف دور چشم ها و به طور کلی صورت را کاهش می دهد، رنگ پوست را یکدست می کند و منافذ آن را کوچک می کند. این عنصر باعث درخشش پوست صورت تان می شود.
- فرولیک اسید:
فرولیک اسید به طور طبیعی در دانه های میوه هایی مثل سیب و پرتقال و مغزها و غلاتی مثل برنج، گندم، بادام زمینی و دانه ی سویا یافت می شود. این اسید خاصیت ضد پیری دارد و به جلوگیری از صدمات نور خورشید و چین و چروک ها کمک می کند. فرولیک اسید برای کسانی که پوستی حساس یا به مواد غذایی حاوی این اسید حساسیت دارند مناسب نیست.
- رتیونئیک اسید:
- این اسید از ویتامین A به دست می آید و قادر به انجام هر کاری است؛ از کم کردن خطوط ریز و چین و چروک ها گرفته تا معکوس کردن آسیب های نور خورشید و افزایش خاصیت کشسانی پوست. محصولات مراقبی حاوی رتینول که نیازی به تجویز پزشک ندارند نتایج قابل توجهی بر پوست خواهند داشت.
ساخت رتینوئیک اسید که فرم مصنوعی رتینوئید است،. رتینوئیدها از نظر ترکیب شیمیایی شبیه ویتامین A هستند و در درمان بسیاری از بیماری‌های پوست به کار می‌روند. استفاده مرتب از فرآورده‌های حاوی رتینوئیک اسید تا حدی علائم پیری پوست ناشی از تابش آفتاب و سن را بهبود می‌بخشد. از نظر میکروسکوپی رتینوئیک اسید تقسیم سلولی در لایه اپیدرم را بهبود می‌بخشد که این باعث جایگزینی سلول‌های آسیب‌دیده و نامنظم با سلول‌های جدید، سالم و منظم می‌شود. همچنین تولید ملانین (رنگدانه پوست) را کاهش می‌دهد. در لایه درم هم تولید رشته‌های کلاژن و الاستین جدید را تحریک می‌کند. پوست به وضوع نرم‌تر و ضخیم‌تر می‌شود. رتینوئیک اسید به طور مشخص چین و چروک ها را محوتر می‌کند و حتی از بین می‌برد. خال‌ها و لکه‌های تیره ناشی از سن بالا کمرنگ‌تر میشوند و حتی ممکن است از بین بروند. رتینوئیک اسید همچنین، جریان خون پوست را بهبود می‌بخشد و به پوست ظاهری خوش‌رنگ و سالم می‌دهد. رتینوئیک اسید برای کسانی که بیش از ۳۵ سال سن دارند و نشانه‌های پیری ناشی از آفتاب بر پوست آن‌ها ظاهر شده، مفید است.
